Odpowiedzialność cywilna to jeden z rodzajów odpowiedzialności prawnej. W przeciwieństwie do odpowiedzialności karnej, nie ma na celu ukarania danej osoby, a wyegzekwowania od niej naprawienia szkody. Oczywiście, możliwe jest także łączenie obu rodzajów odpowiedzialności. Przykładowo, złodziej, który podczas włamania uszkodzi drzwi będzie musiał pokryć koszt ich naprawy (odpowiedzialność cywilna), ale jednocześnie zostanie postawiony przed sąd karny.
Odpowiedzialność cywilna może wynikać z deliktów, czyli czynów niedozwolonych, jak i zobowiązań.

 

Najczęściej o odpowiedzialności cywilnej mówi się w tym pierwszym kontekście. Wiąże się to z przymusem posiadania ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych. Polisa taka chroni właśnie przed odpowiedzialnością deliktową związaną z prowadzeniem pojazdu. Warto tutaj zauważyć, że odpowiedzialność po stronie sprawcy powstaje nawet wówczas, gdy nie zamierza on wyrządzić szkody. Wystarczy jedynie, że będzie zachowywał się lekkomyślnie, lekceważąc ryzyko powstania wypadku, lub będzie niedbale podchodził do reguł bezpieczeństwa. Co więcej, właściwie w każdej umowie ubezpieczenia oc znajduje się zapis, że z polisy pokrywane są wyłącznie szkody powstałe z winy nieumyślnej.

 

Zakres ubezpieczenia OC dla posiadaczy samochodów jest w Polsce regulowany ustawowo. Oznacza to, że każde ubezpieczenie OC jest oferowane na tych samych warunkach, a różni się jedynie zakresem usług dodatkowych. Aby to wyliczyć, można zastosować ubezpieczenia samochodu kalkulator.

 

Mimo znacznej popularności związanej z kampaniami marketingowymi towarzystw ubezpieczeniowych, odpowiedzialność deliktowa nie jest najczęstszym przedmiotem sporów w sądach. Dużo częściej sprawy dotyczą zobowiązań, jakie ciążą na jednej ze stron. Na mocy artykułu 471 KC, dłużnik ma obowiązek naprawić szkody wynikłe z braku wykonania zobowiązania, lub wykonania go w sposób nienależyty. Niekiedy ta ochrona jest dodatkowo wzmocniona innymi przepisami. Przykładowo, jeżeli A poniesie szkodę poprzez używanie kupionego od B wadliwego produktu to może żądać odszkodowania na mocy dwóch przepisów: dotyczącego nienależytego wykonania zobowiązania i odpowiedzialności za produkt niebezpieczny.

 

Podobnie jak w przypadku deliktów, dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli wykaże brak swojej winy w niewykonaniu, lub nienależytym wykonaniu zobowiązania. Wynika to z zasady winy, która jest główną i podstawową zasadą określania odpowiedzialności cywilnej w polskim systemie prawnym.